24.09.2013, I'm tendency

Յուրաքանչյուր մարդու տրված է ապրելու և զգալու մի չափաբաժին, որն արտահայտելու համար ամեն մեկն ընտրում և մշակում է սեփական տարբերակը և ամեն մեկը յուրովի է ընդունում, ընկալում և «օգտվում» այդ տարբերակից …Նրա «չափաբաժիններն» արտահայտվում են ոչ միայն խոսքի և երաժշտության, այլ նաև հայացքի և հոգու խորության մեջ… Նրա զգալու և վերարտադրելու ունակությունը գալիս է այն դրականապես լիցքավորված ներքին տարածքից, որտեղ գործում է միայն մեկ կանոն. «Ամեն ինչ կենսականորեն այնպես լցնել, որ միայն ներկա և առկա լինես այն գործընթացներին, որոնցում կյանք կա և անել այնպես, որ շրջապատում երբեք ոչ մի բանի «մահվան» պատճառ չդառնաս…»:
Ինչպես արդեն հասկացաք, այս անգամ imtendency.am-ի ուշադրության կենտրոնում է հայտնվել հեղինակ-կատարող, սցենարիստ, պրոդյուսեր Վախթանգ Հարությունյանը. մարդ, որից մշտապես կարելի է սովորել և «վերցնել» ամբողջ կյանքի համար, սակայն նրան երբեմն բարդ է հասկանալը, քանի որ ասելիքը շա՜տ հազվադեպ է փոխանցում ուղիղ խոսքով, բայց նույնիսկ ամենամեծ ջանքերի դեպքում հնարավոր չէ չնկատել այն «փոքրիկ երազը», որն ընկած է ամեն ստեղծագործության հիմքում, հնարավոր չէ այդ երազից չզգալ հեղինակի մտքերի և զգացմունքների բացարձակապես մաքուր և երազով լի դաշտը, որը կոչված է լուսավորելու մթության տարածքները.

- Կան մարդիկ, ովքեր ձգտում են ապրել լույսի մեջ և գտնում են այնպիսի վայրեր, որտեղ լուսավորված է, և կան մարդիկ, որոնք լույսը վառելուց հետո, չեն կարողանում մնալ այդ լույսի մեջ, որովհետև հասկանում են. իրենց խնդիրը միայն վառելն էր: Նրանք պարզապես բավարարվում են մի փոքրիկ ճրագով և հեռանալով լուսավորված տարածքից, փորձում են փնտրել մարդկանց, որտեղ այդ նշույլը չկա: Հետո այդ փոքրիկ ճրագով փորձում են բորբոքել ավելի մեծ լույս… հետո հեռանում են նաև այդ տարածքից… Ցավոք սրտի այնտեղ, որտեղ լուսավորությունը մի փոքր ավելանում է՝ ես այնտեղ սկսում եմ «պակասել», մի պարզ պատճառով. հասկանում եմ, որ հոգուս խորքում և գիտակցությանս սարդոստայնում կան ինչ-որ անկյուններ, որտեղ լուսավորելու կարիք կա և նաև անհրաժեշտություն կա հեռանալու այդ լուսավոր տարածքից՝ մի փոքրիկ ճրագ տանելով դեպի մթություն:

-Այն որ այդ մեթոդով շատերին ես լուսավորում՝ դա փաստ է, սակայն հետաքրքիր է, կա՞ մարդու տեսակ, որը քեզ հոգնեցնում ու վանում է:

- Ես չեմ սիրում բացարձակ պրագմատիզմին նվիրված մարդկանց տեսակներ: Երազի բացակայությունը վանում է մարդկանցից: Երբ մարդու մեջ մահանում է մանուկը՝ ես նրանից այլևս ոչինչ չունեմ ստանալու. երևի թե ամենաանհետաքրքրիր ու վանող մարդու տեսակը իրենք են:

- Երազով ապրելն էլ է դժվար, այդպե՞ս չէ: Քո ստեղծագործությոuններից մեկում ինքդ ես նշում. «Ինչքան սրտում ունես երազ, այնքան դժվար է պայքարել» …

- Երբ դու փորձում ես ինչ-որ բան քո մեջ ավելի լավը դարձնել, այդ ճանապարհին առնվազն երկու անգամ բազմապատկվում են խնդիրներ, որոնց դու հետո պետք է անդրադառնաս: Մարդիկ միայն տեսնում են այն բաժինը, որին դու ձգտել և գիտակցելով բերել ես դեպի լավը, իսկ դրա հակառակ կողմում «կապած շներ» կան, որոնք քո անձինն են և որոնց հետ ոչ-ոք որևէ առնչություն չունի:

-Ինչպես Մարկ Տվենն էր ասում. «Ամեն մարդ` լուսնի նման, ունի իր չլուսավորված երեսը, որը նա ոչ ոքի ցույց չի տալիս»…

- Ես այնպիսին եմ ինչպիսին կամ, բայց ամեն օր տարբեր եմ…

-Երգերդ մատնու՞մ են, թե ինչպիսինն ես…

- Հաճախ երգում եմ այն, ինչ կցանականայի լիներ, շատ հաճախ էլ այն, որն արդեն եղել է և երգը այստեղ դառնում է ընդհամենը մի փորքիկ արձանագրում: Բայց կա վերապրումների մի մեծ քանակություն, որոնք ոչ մի տրամաբանության չեն ենթարկվել, բացի վերացական խոսքի մեջ մատուցվելու բաժնից:

-Դժվար չէ՞ այդ ապրումները խոսքերով արտահայտել:

-Ես երբեք չեմ մտածել, ինչպես արտահայտել, ես պարզապես փորձել եմ ավելացնել դրսևորումների տեսակները, որ երբ հերթը հասնի արտահայտելուն՝ գտնեմ ճիշտ ձևը, ունենամ իմ կիրառական մեթոդը: Դա կարող է լինել գրիչ, կիթառ, վրձին, խոսք կամ ինչ-որ այլ բան… պարզապես պետք է «զինանոցումդ» ավելացնես դրսևորման այդ տեսակները:

-Բավականին հարուստ «զինանոց» ունես Վախթանգ: :) Իսկ ի՞նչը կարող է ազդեցություն ունենալ քեզ վրա:

-Թուլություններիս հանդեպ կողմնակալությունս:

-Ո՞րն է քո ամենամեծ թուլությունը:

-Անուրջին տրվելը… ես այն ընկալում եմ, որպես թուլություն:

- Վախթանգ, մի առիթով ասացիր, որ «Սիրահարվելով այն ամենին, ինչը որ երկնային է, կարող եք հետագայում Ձեր կյանքը շա՜տ-շա՜տ հարցերում փոխել» … ինչպե՞ս ես փոխել դու քո կյանքը:

- Բավականին երիտասարդ ժամանակ, մաքսիմալիզմի զգացողությունները ինձ մոտ հարցականների մեծ քանակ էին ստեղծել, և ես մահկանացուների մոտ այդ հարցականների պատասխանները չստանալով, համապատասխան ինչ-որ տրամադրություն ստեղծելուց կամ զգացողություններ ձևավորելուց հետո, սկսեցի հերթով այդ հարցերի պատասխանները ինքնուրույն պեղել, գտնել և հետևել հարցերի հաջորդիվ պատասխանները գտնելու պրոցեսին: Բայց հարցերի քանակը երբեք չի պակասում և ինչքան ավելի խորանում ես, զգում ես, որ դրանք ավելի են շատանում… հետո ընթացքում փորձում ես պահերից երանության զգացողություններ ունենալ՝ շատ լավ հասկանալով, որ այդ պահերը ընդհամենը անուրջների տեսակ են…. Բայց կան մարդիկ, որոնք բավարարվում են մի փոքրիկ ճշմարտությամբ և իրենց մոտ երկրորդ հարցը երբեք չի հարուցվում: Այդպիսիները շարունակում են ապրել՝ պահպանելով և փայփայելով այդ դոգմատիկ ճշմարությունը, որին հավատում են, որն ըստ իրենց միակն է և անփոխարինելին:

-Քո պարագայում դոգմաներ չե՞ն եղել:

-Երբե՛ք: Ես ամեն անգամ մտածել եմ, թե ո՞ր բաժինն է իրականություն և ի՞նչն է իրականություն, և եթե ժամանակի ընթացքում՝ կասկածների, նոր գիտելիքների և այլ ձևաչափերի պատճառով, այդ իրականությունը ինչ-որ ձևի մեջ բեկանման ենթակա է եղել, ես պարզապես թողել եմ այդ ամենը և անցել եմ հոջորդին, անցել եմ բացահայտելու նորը… անկեղծ ասած, այդ պատճառով էլ կյանքս բարդացրել եմ, քանի որ մարդը, ով անընդհատ ինչ-որ ընթացքի մեջ է, կորցնում է երջանկության իր կոնստանտը: Ինքս շատ լավ հասկացել եմ, որ դա անդառնալի մի ճանապարհ է և որոշակի ժամանակ անց, երբ ամրագրվեց այդ մտածելակերպը և դարձավ ամենօրյա կենսաձև, ես հասկացա, որ այլևս ետդարձի ճանապարհ չունեմ…

-Եթե հնարավորություն ունենայիր ետ դառնալու և կյանքդ կրկնելու, ի՞նչը կփոխեիր:

-Ես ամեն օր էլ փոխում եմ, բայց փոխում են այն, ինչ վերաբերում է այսօրվան, իսկ կյանքը կրկնել կվախենայի…

-Ինչու՞…

-Քանի որ հնարավորություններից մի մասը պակասելու է. կկրկնվի մի բան՝ մի այլ բանի հաշվին:

-Իսկ կա մի բան, որը քեզ պակասում է կյանքը լիարժեք զգալու համար:

-Պահի գիտակցության ամրագրումը:

-Վախթանգ, քո երգերի մեջ շատ հաճախ կարելի է ինքնաքննադատություն նկատել. ինչո՞վ է դա պայմանավորված:

-Այդպես ես ինքս ինձ եմ բացահայտում և բնավ էլ չեմ վախենում, որովհետև ոչ մի գրոշ չարժե ասածդ, եթե անկեղծ չեղավ, երբեմն նույնիսկ երիտասարդական ավյունով լի, չափից ավելի անկեղծ, որը գռեհկության աստիճանի է հասնում, բայց ես այն եմ, ինչ կամ և երբեք չեմ մտածել, որ այդ կաշին պետք է փոխեմ: Միգուցե հասարակության համար դա ընդունելի չէ, նույնիսկ շատ-շատ հարազատ մարդիք են ինձ մեղադրել կոպիտ հնչող կամ ներկայացվող ինչ-որ իրականության համար. դա իհարկե նորմալ է, բայց չի նշանակում, որ եթե հասկանում եմ իրենց, ուրեմն պետք է այդպես վարվեմ: Վերջին հաշվով՝ սևը սև է, սպիտակը՝ սպիտակ:

Հաճախ պետք է իմաստությունդ հերիքի՝ լռես. դա է, որ երբեմն չեմ անում… ազատություն եմ տալիս մտքերիս:

-Ի՞նչ է քեզ համար ազատությունը:

-Մի տարածք որտեղ չկան «պիտի»-ներ, որտեղ ամեն ինչ որոշում է ինքնությունդ` իր գիտակցությամբ, և գիտակցելով ինքնությունդ, միաժամանակ ոչ մեկին չես խանգարում քո իրականացված գոյով և այն ամենով, ինչը քեզ համար կարևոր է.

-Դու ազա՞տ ես…

-Ես ձգտում եմ լինել այդպիսին… ամեն օր եմ ձգտում, մասնաբաժիններով… խաբկանքից՝ անուրջ, անուրջից՝ իրականություն…

- Եվ ի՞նչ բացահայտեցիր այդ ճանապարհին… «Հոգին մարմինը իր գտա՞վ»…

-Պարզվեց չկա այդպիսի բան…. Պարզվեց ամեն-ինչ խաբկանք է, մտքի սպեկուլյացիա… պարզվեց, որ շատ հաճախ ցանկալին ձևավորվում է կողմակալության արդյունքում… պարզվեց, որ բոլոր տեսակի անուրջները, մեզ ընդհամենը իրականությունից փախցնելու համար են ՝ ժամանակավոր, բայց և անհրաժեշտ, որպեսզի մենք կարողանանք շարունակել ապրել… պարզվեց անխուսափելի է, որ դրա ընթացքում ցավ ես ապրելու… պարզվեց մենությունը դառնալու է գիտակցելու չափաբաժին, որ ուժեղ լինես… պարզվեց, որ սիրելը լինելու է ընդհամենը մի միջոց՝ փրկվելու այն ամենից, ինչը քեզ ոտքերով ներքև է ձգում՝ ճահիճի մեջ, նույնիսկ ընկալելով, որ դա ժամանակավոր է…. պարզվեց, որ օրվա չաբափաբաժինն էլ է սուտ. ՈՉԻՆՉ ՉԿԱ…

-Այդ դեպքում ինչպե՞ս ապրել…

- Կողմնակալ եղիր անել այն, ինչ չկա…. Երբեք մի՛ կորցրու երազիդ բաժինը, որովհետև իր չլինելը միևնույն է…